Osmanlı Tıbbı Hakkında

Osmanlı Tıbbı, Osmanlı döneminde doktorlar tarafından uygulanan ve yazılan tıp olarak biçimlense de “Eski Tıb” ın bir ögesidir.

Tedavi Etme Sanatı

Tıp dalını yani tedavi etme sanatının tarihini incelemek ve anlamak genelde zahmetlidir. İnsanlığın ilk zamanlarında hastayı tedavi etmek amacıyla elini uzatan o ilk doktordan bugünlere gelinceye kadar insanlık çok şey yaşamıştır.

Ancak bilinmelidir ki; tarihin her döneminde ve her coğrafyada doktor vardı ve tedavi ediyordu. Bugünkü tıp bilgisini dik­kate aldığımızda o zamanki bilgilerin ve tedavilerin mümkün olmadığını düşünebiliriz.

Fakat bu doğru değildir. Bildiğimiz bir şey var ki; o da doktorun her dönemde ve her coğrafyada tedavi ettiğidir. O zaman bizim 21. yüzyılda yapacağımız tek şey şartlanmalarımızdan kurtulmak ve tedavi sanatına bir de bu pencereden bakmaktır.

Eski Tıp ile Yeni Tıbbın Farkı

Eski tıp, doktorluğun ilk yıllarında başlayan ve devamlı bilgilerini arttırarak devam eden tıbbın genel adıdır. Bu tıp 17. yüzyıldan itibaren kabuk değiştiren ve 1850’lerden itibaren tekrar biçimlenen “Yeni Tıb” dalına kadar devam etmiştir. Yeni Tıp 19. yüzyılda yeni metot ve ilaçlarıyla hayata geçen, bugünkü tıbbı da oluşturan tıp ekolüdür. Amaçlan açısından baktığımızda Eski Tıb “tedavi etmek”, Yeni Tıp ise “tedavi ettiği insanı tanımak” üzerine inşa edilmişti.

Osmanlı Tıbbı Eski Tıbbın içerisinde yer almaktadır. Eski Tıpta, binlerce yıllık bilgiler Antik Dönemde toplanmış, Hipokrat ekolü ile hastaya odaklanmış, İslam Medeniyeti döneminde geliştirilerek tam bir “tedavi sanatı” haline gelmişti.

Osmanlı Tıbbı bu mirası kullandı. Temel aldığı felsefe ve ana kurallar bu öğreti içerisindedir.

Osmanlı Tıbbını Osmanlıca yazılan tıp kitaplarından öğreniyoruz. Osmanlı doktorlarının tıp kitaplarını iki guruba ayırarak inceleyebiliriz.

Birinci gruptakiler; Tıp eğitimi için yazılmış geniş hacimli ve yalnızca bu eğitimi alanların anlayabilecekleri ayrıntıları ihtiva eden büyük tıp kitaplarıdır ki; genelde Arapça yazılır.

Diğer gruptakiler ise; Osmanlı Türkçesi ile yazılmış genelde küçük hacimli herkesin anlayabileceği tıp kitaplarıdır. Bu grupta olan kitapların başında doktorlar bu kitapları neden yazdıklarını anlatırlar.

Amaçlan doktorun olmadığı yerlerde insanların bu kitapları okuyarak yararlanmaları içindir. Hekimler bu kitapları genelde yaşlılık dönemlerinde yazmışlar, uzun yıllar tecrübe edip yararlı olduğuna İnandığı bilgileri insanlara aktarmışlardır.