Eski tıp kitaplarında mevsimlerin insan üzerindeki etkisi anlatılırken bilhassa o mevsimin havasının tabii yani mevsimin şartlarına makul olması durumunda konuşulduğunu, gayritabii havaların bu öğütlerin haricinde olduğu anlatılır. Gayritabii hava kış gününde yaz günü gibi sıcak olması yada yaz gününde kış gibi soğuk olması gibi hallerdir.

İlkbaharda vücutta kıştan kalan artık maddelerin kesinlikle temizlenmesi gerekmektedir. Temizlemenin üç esaslı yolu kan almak, kusmak ve müshil içmek olarak özetlenir.

İlkbahar Aylarında İnsan Metabolizması

İlkbahar mevsiminin tabiatı sıcak ve nemlidir, bunun yanı sıra kanın tabiatı da sıcak ve nemlidir.

İlkbaharda bedende kan fazlalaşır. Bunlar çok iyi bilinmesi gereken bilgilerdir ve Osmanlı doktorları sağlık öğütlerini bunun üzerine oturtur.

Yılın dört mevsimi arasında en ılımlısı ilkbahardır. Bahar mevsimi yumuşak, güzel bir havaya sahiptir. Yaşamın neşe içinde olduğu bir zamandır, gönüller ferah olur.

İlkbaharda dikkat edilmesi ve unutulmaması gereken önemli bir kural vardır ki o da vücutta biriken atılamayan zararlı maddelerden bu mevsimde kurtulmak gerektiğidir.

İlkbaharda havaların ısınması ile vücutta kıştan kalan ve atılmamış olan zararlı maddeler eriyerek vücuda yayılır.

Vücuttaki Zararlı Maddeler Hangi Mevsimde Atılır

Kış mevsiminde bedenden bir biçimde atılamayan ve donmuş bir biçimde kalan, istenmeyen maddelerin baharın sıcaklığıyla çözüleceği ve çeşitli organlara dökülerek oralarda hastalıklara sebep olur.

Bu çözünen artıklar o şahsın bünyesine göre bazısının gözlerine iner, göz ağrısı meydana getirir; bazısının dişlerine iner, diş ağrısı görülür.

Eğer boğaza inerse boğaz ağrısı, akciğere inerse öksürük, nefes darlığı yada akciğerde su toplaması olur.

Vücudun arka, sırt kısmına inerse sırt ağrısı, bele inerse bel ağrısı, dizlere inerse diz ağrısı, ayak parmaklarına inerse nıkris (ayak parmaklarındaki ağrılı hastalık) hastalığına neden olur.

Eğer sinirlere dökülürse felç, tutulma ve kasılmalar oluşur, bilhassa kişide bu maddelerin azlığına ve çokluğuna, organların zayıflığına ve kuvvetine göre türlü türlü hastalıklar ortaya çıkar. bazı zamanlarda kış günlerinde havanın ısınması ile yada diğer bir sebeple kış birikintisi maddelerin kana dökülmesine ve yukarıya da söylenen hastalıkların meydana çıkmasına neden olabilir.

Bu nedenle bu artık maddeler eriyip yayılmadan önce tedbir alıp temizlemek bu hastalıkların önünü almak gerekmektedir.

Bu konu önemli tıp doktorlarının en fazla üstünde durduğu ve çok önem verdiği bir konudur. Eski tıp doktorlarından bazıları bu konuyu şu şekilde değerlendirmiştir;

Hipokrat der ki; “Bahar mevsimi vücudun terazisidir. Bünyedeki her bir zararlı maddeyi ortaya çıkarır ve onu tartarak bildirir. Akıllı olan bu tartıyı öğrenir, ağır yada hafif durumu fark eder ve bunu giderir.”

Muhammed Zekeriya-i Razi İlkbahar Sözü

İlkbahar mevsimi vücuttaki sular için mihenk taşı gibidir.

Vücutta bozulan hıltlar baharda fark edilir basireti olan bunu fark eder ve müshille, perhizle o hastalığı sürer menfaattir.

İbn-i Şerif İlk bahar sözleri

Bahar faslında sevda unsurunu çoğaltan yiyeceklerden çok sakınmak gerekmektedir çünkü bahar kan tabiatındadır ve ekseri cahil doktorlar bunu bilmez ve zıddını yaparlar.