Anadolu Üniversitesi (AÜ) Dil ve Konuşma Bozuklukları Eğitim, Araştırma ve Uygulama Merkezi (DİLKOM) Öğretim Üyesi Profesör Doktor İlknur Maviş, travmatik beyin zedelenmesi (hasarı) olan kişilerin, hastaneden çıkmalarının ardından iyileşme dönemindeki dilsel ve bilişsel problemlerin giderilmesinde gerekli gayreti göstermemesinin, öğrenme yeteneği, hatırlama ve konuşmada önemli problemlere sebep olabileceği uyarısını yaptı.
Travmatik Beyin Hasarı (zedelenmesi) Nasıl Oluşur
Maviş, kafanın ani ve şiddetli bir biçimde bir yere ya da nesneye çarpması veya bir nesnenin kafatasını delerek beyin dokusuna zarar vermesi neticesi travmatik beyin hasarının oluşabileceğini ifade etti. Zedelenmenin en yaygın görülen sebebinin trafik kazaları olduğunu vurgulayan Dr. Maviş, ilaveten düşme, spor ve iş kazaları, şiddet olayları ve şofben zehirlenmeleri nedenler arasında bulunduğunu açıkladı.
Bahse konu hasarın ardından tedavi olan kişilerde, beyin alanlarına bağlı olarak fiziksel, davranışsal veya zihinsel farklılıklar oluşabildiğinin altını çizen Maviş, şu şekilde sözlerine devam etti:
“Yoğun bakımın ardından komadan çıkan kişiler, tamamıyla iyileştiklerini, beyin zedelenmelerinin geçtiğini düşünüyorlar halbuki bir takım kalıcı hasarlar meydana geliyor.
Konuşma, dil sorunluları ve bilişsel sorunlar genel olarak görülmektedir. Travma çocuklarda daha fazla öğrenmede zorluğa, odaklanma ve dikkat eksikliğine sebep oluyor.
-------- Sponsorlu --------
Bu alanlarda eskisi gibi iyi olamayabiliyorlar. Yetişkinlerde ise daha fazla unutkanlık, konuşma sorunları ve iletişim zorluklarına yol açıyor. Hastaların çevresindeki kişiler, oluşan problemlerin travmaya bağlı olduğunun farkına bile varamıyorlar. Hastanın hikayesini dinlediğimizde geçirilmiş travmatik beyin zedelenmesi hikayesi olduğunu görüyoruz.”
Beynin Hasar Görmesi sonrasında Neler Yapılmalıdır
Prof. Dr. Maviş, kişilerin hayatta kalma oranıyla bağlantılı olarak zedelenme arından zenelerini kaliteli bir biçimde sürdürebilmesi için rehabilitasyon yaklaşımlarının büyük faydası olduğunu söylüyor.
Medya kuruluşlarının travmatik beyin zedelenmelerine bağlı fiziksel, bilişsel ve psikososyal sonuçlara gerektiği kadar değinmediğinden yakınan Dr. Maviş, toplumun konuya dair kulaktan dolma, doğruluğu olmayan kavramlar öğrendiğini ve hasar ardından iyileşme ile ilgili oldukça az bilgili olduğunun altını çizdi.
İlknur Maviş; Travmatik Beyin Hasarları Hakkında Bilinmeyenlerin Değerlendirilmesi
Travmatik beyin zedelenmesi oluşma nedenleri ve bunun sonrasında kişilerde ortaya çıkabilecek problemler ile ilgili farkındalıklarını ölçmek için 253 kişiye farkındalık anketi yaptıklarını anlatan Maviş, araştırmasının sonucunun “Travmatik Beyin Hasarı Hakkında Bilinmeyenlerin Değerlendirilmesi” başlıklı makale ile uluslararası prestijli Brain Injury isimli dergide yayımlandığını dile getirdi.
