Osmanlıca Yazılmış Tıp Kitapları

Osmanlıca yazılmış tıp kitapları iki bölümdür. Birinci bölüm­de; Sağlığı korumak için yapılması gerekenler; ikinci bölümde ise; Hastalıklar ve tedavisi bulunmaktadır.

Tıp kitapları “Hastalıklar” bölümü­nü genelde dört kısma ayırmıştır;

Osmanlı Tıbbının Sistemi

Birinci kısımda; Baştan ayağa kadar vücutta görülen hastalıklar ve tedavilerini kapsar. Bu sistem klasik Osmanlı Tıbbının sistemi­dir. Baş hakkında olan hastalıklardan başlayarak göz, kulak, burun ve ağız hastalıkları diye giderek böbrek ve idrar yollan hastalıkları ile ta­mamlanır.

Osmanlı Döneminde Ateşli Hastalıklar

İkinci kısımda; “Ateşli hastalıklar” toplanmıştır. Ateşle seyreden hastalıkların teşhis ve tedavisi hakkında bilgi verilir. Kızıl, kızamık ve Çiçek gibi hastalıklar bu bölümde bulunmaktadır.

Osmanlıda Cerrahi

Dördüncü kısımda ise; daha çok cerrahi hastalıkların bulunduğu bölümdür. Bu bölümde kırık, çıkıklar, zehirli hayvan sokmaları, ku­duz köpek ısırması ve bunların tedavileri verilmiştir.

Deri Hastalıkları

Üçüncü kısımda; Deri hastalıklarına yer ayrılmıştır. Deride görü­len çoğu şişler, sivilce ve yaralar, döküntüler ve urlar bu bölümde anlatılmış; tedavisi için ön görülen ilaç reçeteleri verilmiştir.

Sağlıklı Yaşam

Osmanlı tıp kitaplarının birinci bölümü ise bu kitapta bulunan Sağlıklı Yaşam Kurallarını verir.

Bu kitaplarda dikkati çeken şey hekimlerin sağlıklı yaşamak konusuna ne kadar çok önem verdikleridir. Osmanlı hekimi sağlıklı yaşam kurallarını belli bir form ve formülle anlatmıştır.

Osmanlı hekimlerinin Esbâb’i sitte zarûriye” yani “Zo­runlu olan altı sebep ” diye çevirebileceğimiz bu ‘Altı temel kural’ sağ­lık konusunda bilinmesi ve uyulması gereken kurallardır.

Bu kurallar genellikle;

Hava hakkında konular (mevsimler, yaşanan yerler, giyim kuşam)

Yemek ve içmek konusundaki tüm bilgiler.

Spor, hareket ve hareketsizliğin sağlığa etkisi,

Duyguların sağlığa etkisi,

Uyku ve onun hakkında kurallar

Vücutta kalıp atılamayan maddelerden kurtulmak için yapılacaklar ki burada; kusmak, müshille temizlenmek, lavman, kan aldırmak gibi yöntemler anlatılmaktadır.

Osmanlı hekimi için önemli olan sağlıklı yaşamak için yapılması gerekenlerdir. Hekim ilk önce sağlıklı olmak için uyulması gereken kuralları bildirir; böylece sağlıklı yaşamak sağlanır. Eğer her şeye rağmen hastalık ortaya çıkarsa tedaviye geçilirdi.

Sağlıklı yaşam kuralları o zamanın tıbbına göre belli bir felsefeyle anlatılır. Bu felsefe bugün bilinmediğinden kullanılan kavramlara uzağız.

Bir sonraki makalelerimizde Sağlıklı yaşam kurallarının içinde bulunanlar hakkında fikir sahibi olabilmeniz için “Hık ve Mizaç Hakkında” bilgileri anlatacağız.